ЯҢАЛЫКЛАР

4 ноябрьдә бөтен Россия Халыклар бердәмлеге көнен билгеләп үтә. Бу үзара аңлашу һәм бердәмлек бәйрәме. 5 ноябрь көнне Иштуган мәдәният йорты белгечләре «Без бердәм булганда – без җиңелмәс! " дигән квест – уен үткәрделәр. Әлеге чара ватанпәрвәрлек хисе, Ватан тарихына, мәдәниятенә, гореф-гадәтләренә хөрмәт тәрбияләүгә юнәлдерелгән. Уен башында балалар Русьның тарихи үткәненә виртуаль экскурсия ясадылар, Халыклар бердәмлеге бәйрәменең барлыкка килүенә сәбәп булган 1612 ел вакыйгалары белән таныштылар. Аннары квестта катнашучылар станцияләр буйлап сәяхәтләрен башладылар. "Интеллектуаль" станциясендә балалар викторина сорауларына җавап бирделәр, «Музыкаль» станциясендә командаларга җыр җырларга кирәк иде, төшереп калдырылган сүзләрне Россия Федерациясе гимнына салдылар. «Халыклар» станциясендә «Халыклар бердәмлеге көне» бәйрәменә багышланган кроссвордны чиштеләр, рус халык мәкальләрен аңлаттылар. Соңгы «Патриотическая» станцияләренең берсендә балалар бер-берсенә ничек ярдәм итә алуларын, бердәм һәм чын-чынлап дус коллектив була алуларын күрсәттеләр. Халык уеннарын искә төшердек. Барысы да булдырдлары! Дуслык җиңде! Балалар барлык станцияләрне үтеп, бердәмлек һәм үзара ярдәмләшү – уңышның мөһим өлеше икәнлеген аңладылар.

1 ноябрь көнне Иштуган мәдәният йорты белгечләре «Сәламәт булмаган энергия, яки энергетик эчемлекләр нәрсәсе белән куркыныч» дигән әңгәмә-викторина үткәрделәр. Бүген еш кына «могҗизалы» эчемлекләр турында ишетергә була, алар җиңеллек, күтәренкелек һәм көч ташкыны хисе бирә. Сүз энергетик эчемлекләр турында бара. Әмма аларны куллану, бигрәк тә яшь организм өчен, шулкадәр куркынычсызмы? Бу хакта без балалар белән «Сәламәт булмаган энергия, яки энергетик эчемлекләр нәрсәсе белән куркыныч» әңгәмәсендә ачыкларга тырышып карадык. Викторина барышында егетләргә «энергетикларда» бернинди тылсым көче юк, һәм алар яшь организмга зыян китерә, ә инде теркәлгән аерым очракларда үлемгә китерә, дип аңлаттылар. Энергияле эчемлекләр алкогольле эчемлекләрне куллануны арттыруга этәргеч бирә. Әңгәмә барышында сәламәтлекне балачактан ук сакларга кирәклегенә аерым басым ясалды.

30 октябрь көнне Иштуган мәдәният йорты белгечләре район мәдәният йортына "Кияүләр "спектакленә культпоход оештырдылар. Бу чара поселокта яшәүчеләрне дуслары белән кичне үткәрергә һәм сәнгатьтән ләззәт алырга теләүчеләрне җыйды.Бу юлы тамашачыларга үзенең мавыктыргыч сюжет линиясе һәм якты персонажлары белән игътибарны җәлеп иткән комедияне күрү мөмкинлеге туды. Спектакльдән соң тамашачылар актерларның уйнавыннан һәм аларның осталыгыннан тәэсирләнеп калдылар. "Кияүләр" комедиясе һәркемгә онытылмаслык хис-кичерешләр һәм уңай тәэсирләр бүләк итте.Мондый дөньяга чыгу мәдәни вакыйгага гына түгел, ә аралашу өчен менә дигән мөмкинлеккә дә әверелде, бу, һичшиксез, бистәнең мәдәни тормышын үстерүгә ярдәм итә.Мондый чаралар традициягә әверелер һәм халыкны тагын бер тапкыр сөендерер дип өметләнәбез!

30 октябрь көнне Иштуган мәдәният йорты белгечләре Ватаныбызның халык мәдәнияте символы булган "Матрешка" га багышланган «Матрешка-Россия символы» исемле танып – белү – уен программасы үткәрделәр. Чара башында алып баручы балаларга матрешка-уникаль рус уенчыгы, ул рус каены һәм рус самовары белән беррәттән Россия символына әверелде, дип сөйләде. Чарада катнашучылар матрешкаларның төрле булуларын белделәр, аны бизәү ысуллары белән таныштылар, шулай ук матрешканың рус халкы тормышында роле турында белделәр. Иң беренче балалар уенчыгы 19 гасыр ахырында гына Сергиев Посадыннан ерак түгел Абрамцево утарында барлыкка килгән. Ә бу курчакның бөтен сере аның эчендә тулы бер семья урнашуында . " Матрешкалар ничек һәм кайда туа?"презентация карадык , шигырьләр һәм җырлар тыңладык.Шулай ук рус мәзәкләрен, такмакларын, искә төшерделәр. Аннары «Бизәк сайла», «Күңелле яулык»уеннарына уйнадык. Балаларга бигрәк тә «Матрешканы җый»конкурсы ошады.Чара танып- белү, күңелле һәм мавыктыргыч булды, әмма иң мөһиме балалар Матрешканың бүгенге көнгә кадәр ана булу, уңдырышлылык, гаилә символы булып калуын аңладылар, чөнки күпсанлы курчак гаиләсе булган курчак кешелек мәдәниятенең бу борынгы символының образлы нигезен бик яхшы чагылдыра.

Көз рәссамнар, музыкантлар, шагыйрьләр өчен чиксез илһам чыганагы булып тора.  29 октябрь көнне Иштуган мәдәният йорты белгечләре Пушкин картасы буенча «Көзне ясыйбыз» дигән мастер –класс үткәрделәр.Чарада сәнгать җитәкчесе «сулы» техникада пейзажны ничек ясарга икәнен күрсәтте. Эш башланыр алдыннан кәгазьне тигез итеп су белән чылаталар. Су сеңеп, бераз кипкәч, ясый башлыйлар.Буяу сылаулары, дымлы өслеккә ятканда, тарала, бер-берсе белән кушыла, салмак күчешләр барлыкка китерә. Шулай итеп йомшаклыкка, һавалылыкка ирешергә мөмкин. Чарада музыка бик яхшы ярдәмче фонга әверелде. Мастер-класс дәвамында классик әсәрләр яңгырады: А.Вивальди – «Ел фасыллары: көз»; П. И. Чайковскийның «Ел фасыллары: Сентябрь».Акварель рәсем сәнгате техникасында башкарылган көзге пейзаж интерьер бизәге булачак.

25 октябрь көнне Иштуган авыл китапханәсе мәдәният йорты белән берлектә балалар өчен «Убырлыда кунакта» уен программасы үткәрде. Убырлы карчык үзенең сеңлесе Убыр белән балаларны үзләренә кунакка чакырды. Иске традиция буенча  аларга табышмаклар әйттеләр, алар белән уеннар уйнадылар һәм конкурслар үткәрделәр. Тагын Убырлы карчыклар балаларга яшерен лабораторияне күрсәттеләр, анда кайвакыт алар сихерлиләр. Балалар  «Тылсымлы йомгак тап», «Пәрәвез» кебек төрле уеннар уйнадылар, иске әкиятләрне искә төшерделәр. Чара азагында Убырлы карчык үзенең яңа дусларына татлы бүләкләр бүләк итте, ә балалар әкият геройларына ешрак кунакка килергә вәгъдә иттеләр, чөнки моның өчен яхшы, игелекле рус әкиятләре китабын ачарга гына кирәк.

Коррупция-ул илнең бөтен гражданнарына кагыла торган проблема. Без барыбыз да икътисадый күтәрелештә булган дәүләттә яшәү турында хыялланабыз, һәркем сайлау хокукына ия, кануннар тайпылышсыз үтәлә, һәм беркем дә өстенлекле хәлдән файдалана алмый.26 октябрь көнне Иштуган мәдәният йорты белгечләре  "Коррупция-синең «Юк»  дип әйтүең әһәмияткә ия!» дигән акция уздырдылар. Акциянең максаты-җәмгыятьнең игътибарын заманча дөньяның иң көнүзәк проблемаларының берсенә юнәлтү, коррупциягә каршы агарту  эше алып бару һәм пропагандалау. Белгечләр балалар белән поселокта яшәүчеләргә коррупциягә каршы эчтәлекле буклетлар һәм белешмәләр тараттылар , параллель рәвештә халыктан сораштыру үткәрделәр. Үткәрелгән сораштыру нәтиҗәсендә, күпчелек гражданнар коррупциягә каршы бөтен дөнья белән көрәшергә тиеш, дип ышана, чөнки шул вакытта гына бу күренешнең тулысынча юкка чыгуына ирешеп була. Мондый акцияләр – белгечләр халык арасында даими рәвештә үткәрә торган эшнең бер өлеше, яшьләрдә коррупциянең теләсә нинди күренешенә түземсезлек тәрбияләүгә аерым игътибар бирәләр.

100 ел элек барлыкка килгән йон акварель хәзерге вакытта бик популяр булып киткән-ул тәҗрибәле осталарга югары дәрәҗә күрсәтергә мөмкинлек бирә, ә башлап җибәрүчеләр өчен гаҗәеп иҗади офыкларны ача. Гаҗәп, ләкин йоннан ясалган сурәт төсләрнең һәм төсмерләрнең салмак агышы белән матур эш кебек күренергә сәләтле. Йон акварель-җепселләрне катламлап җәю техникасы шундый эффект бирә, нәтиҗәдә фактуралы рәсем барлыкка килә. 25 октябрь көнне Иштуган мәдәният йорты белгечләре «Йоннан рәсем ясау» буенча мастер-класс үткәрделәр.  Белгечләр картинаны ясау техникасын сөйләделәр һәм күрсәттеләр. Картиналар коры йонны катламлап тукымага салу юлы белән ясала, аннары пыяла белән ябыла. Авырлык астында йон катламнары тигезләнә,басыла, һәм картиналар җанлы  ,төсле булып чыга, күләмле һәм якты күренә! Теләсә нинди хатаны төзәтеп була. Әзер эшләр сезнең өегезгә шатлык, җылылык, туганнарыгызга һәм якыннарыгызга матур кәеф бүләк итәчәк, һәр бәйрәмдә сөйгәннәрегез өчен гадәти булмаган һәм күңелгә хуш килгән бүләк булачак!

Октябрьнең өченче якшәмбесендә Россиядә искиткеч бәйрәм-Әтиләр көне билгеләп үтелә, бу тагын бер бәйрәм генә түгел, ә әтиләребез өчен үзенчәлекле нәрсә эшләү, сезнең кайгыртуыгыз һәм игътибарыгыз өчен зур рәхмәт сүзләре әйтү мөмкинлеге. Әти-ул сүз генә түгел ,аңарда шулкадәр сизгер һәм назлы хисләр ята.20 октябрь көнне Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре “Әтиләр-молодцы!”дигән күңел ачу чарасы уздырдылар. Чара башында бәйрәмнең тарихы турында сөйләделәр һәм әтиләрне бәйрәм белән котладылар. Аннары конкурс программасы үткәрелде. Мәдәният хезмәткәрләре бик күп мавыктыргыч уеннар һәм күңел ачулар әзерләгәннәр, аларда әтиләр бик теләп катнаштылар. Бәйрәм катнашучылар өчен бик кызыклы, күңелле һәм дәртле булды. Барысы да күтәренке кәеф алды. Матур конкурслар, мавыктыргыч викторина, шаяртулар, күңелле музыка көзнең караңгы көнен якты буяулар белән бизәде.

19 октябрьдә Яр Чаллы шәһәрендә «Без бер агач тармаклары» дигән ТР фин-угор халыклары фестивале узды. Фестиваль фин-угор халыкларының традицион мәдәниятен саклау һәм үстерү, үзенчәлекле фольклор коллективларын һәм башкаручыларын ачыклау, яшьләрне милли мәдәнияткә тарту һәм Татарстан Республикасы халыклары мәдәниятенә хөрмәт тәрбияләү максатыннан үткәрелде.Бәйрәм программасы кунакларны «Энергетик» мәдәният сараенда ТР фин-угор халыкларының халык һөнәрләре эшләнмәләре күргәзмәсе белән танышудан башланды һәм Татарстан һәм Россия төбәкләренең иҗат коллективлары чыгышы белән дәвам итте.Фестивальдә Иштуган мәдәният йортының “Тюрагай”удмурт фольклор коллективы катнашты һәм  Лауреат Дипломы белән бүләкләнде.