ЯҢАЛЫКЛАР
Курчаклар балалар уенчыклары буларак тарихка кадәрге чорда ук барлыкка килгән. Алар формасы буенча шактый примитив булганнар, кешеләрнең яки тере затларның тышкы кыяфәтен сурәтләгәннәр. Вакыт узу белән курчаклар ясау бөтен индустриягә әверелде. Мондый курчаклар күп халыкларның дини традицияләрендә мөһим урын алып торган. Аларны махсус очракларда, бәйрәмнәрдә ясаганнар, һәм алар озак вакыт хуҗаларына изге хезмәт башкарганнар. 5 июльдә Иштуган мәдәният йорты белгечләре өлкәннәр белән бергә курчаклар ясау буенча мастер - класс үткәрделәр. Мастер-класста катнашучылар курчакларның төрле төрләре белән таныштылар, аларның билгеләнеше һәм халык традицияләре белән бәйләнеше турында белделәр, шулай ук курчак-оберег ясадылар. Традицион технологияләр нигезендә халык йоласы курчакларын булдыруның нечкәлекләре турында Гөлнара Гайнетдинова сөйләде. Чарада катнашучыларга берничә җеп, бераз тырышлык, иҗат бөртеге һәм һөнәрчелек кенә кирәк булды. Бу шөгыль эмоциональ-эстетик кабул итү һәм сәнгать-иҗат сәләтләрен үстерүгә ярдәм итә.
Уен балачак чоры дәвамында актуаль эшчәнлек төре булып кала. Бу балаларның буш вакытын оештыру ысулы гына түгел, ә эффектив тәрбия чарасы да. Уен барышында баланың психик процессларын формалаштыру, үстерү һәм камилләштерү, аның шәхесен формалаштыру өчен уңай шартлар тудырыла. 4 июльдә Иштуган мәдәният йорты белгечләре китапханә белән берлектә «Күңел ачу эзләүчеләр»дип аталган бик кызыклы һәм күңелле уен программасы үткәрдек. Бу мавыктыргыч программада балалар гына түгел, хәтта олыларны да күңел ачты һәм уйнады. Без барыбыз да уеннарда барлык кешеләр катнашсын, күңел ачсын, балаларга да конкурсларыбыз истә калсын өчен тырыштык.
30 июнь көнне Иштуган авыл мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре урман аланында " Эх, бу...җәй!"дип аталган чара уздырдылар.Чарада катнашучылар күңелле аралашу өчен җыелдылар .Мондый очрашулар гадәти тормышны төрлеләндерергә ярдәм итә. Чәй табыны артында өлкәннәр балачакларын бик теләп искә алдылар, яшь чагында ничек утыруларга килүләре турында сөйләделәр.Чара такмаклар ,җырлар җырлау,биюләр, милли уеннар белән үрелеп барды.Өлкәннәр өчен мондый чаралар бер-берсе белән дустанә мөнәсәбәтләрне җайга салырга мөмкинлек бирә, пенсионерларның яңа талантларын һәм мөмкинлекләрен ача.Барлык катнашучылар да бу чарадан күтәренке кәеф белән таралдылар.
26 июньдә ТР муниципаль районнарының мәдәният көннәре кысаларында "Татарстанның мәдәни башкаласы"республика конкурсы узды. Чара Г.Тукай исемендәге Татар филармониясе паркында узды. Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә хезмәткәрләре "Удмурт халкының мәдәнияте"күргәзмәсен оештырды.Күргәзмәдә удмурт халык курчаклары,удмуртларның милли аш - суы,милли киемнәр,бизәнү әйберләре һәм йорт кирәк яраклары тәкъдим ителде.Китапханәче ярминкәдә йомырка сатучы ролендә катнашты. "Тюрагай" удмурт фольклор коллективы Г.Тукай исемендәге Татар дәүләт филармониясе сәхнәсендә чыгыш ясады.
25 июнь көнне Иштуган авыл мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре Халыкара наркоманиягә каршы көрәш көне уңаеннан яшьләр белән «Тукта һәм уйла» дип исемләнгән әңгәмә үткәрделәр. Чараның максаты булып сәламәт яшәү рәвешен пропагандалау, наркотиклар куллануның нәтиҗәләре белән танышу, наркотик матдәләрне кулланучы һәм башка наркотиклар белән мавыктырырга омтылучы затлар белән үз-үзеңне тоту күнекмәләре һәм наркотик матдәләр куллануга карата тискәре мөнәсәбәт формалаштыру торды. Яшьләр наркомания ,токсикомания кебек зарарлы гадәтләр һәм сәламәтлек өчен аеруча куркыныч булган зарарлы гадәтләр турында искә төшерделәр. Яшүсмерләр әңгәмәгә актив кушылдылар, наркотикларның кеше сәламәтлегенә һәм үз-үзен тотышына начар йогынты ясавы, тормышларын психотроп матдәләр куллану белән бәйләргә кирәкме-юкмы икәнлеге турында мисаллар китерделәр. Сәнгать җитәкчесе белән бергә яшүсмерләр наркомания турында кайбер мифларны "чиштеләр".Алар бертавыштан сәламәт яшәү рәвеше өчен тавыш бирделәр. Һәр катнашучыга мәгълүмати буклетлар таратылды.
Бер – беребезгә карата түземлелек-бу безгә бүген җитмәгән нәрсә. Кайсы илдә яшәсәк тә, нинди тән төсендә булсак та, нинди дин тотсак та, дөньяда үзара аңлашу һәм бер-беребезгә карата игелекле мөнәсәбәт хөкем сөрсен иде . Башка кешеләрне хөрмәт итеп, без иң беренче чиратта үзебезне хөрмәт итәбез – бу дөньяны яхшы якка үзгәртә алган принцип. Хәзерге балалар мәрхәмәтсезлек атмосферасында үсә, көн саен фильмнар, тапшырулар һәм агрессив эчтәлекле сайтлар йогынтысын кичерә, күп кенә балалар начар гаиләләрдә көч куллануны чынлыкта күрә. 24 июньдә Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре «Толерантлык — тынычлыкка юл»дигән мәгълүмат дәресе үткәрде. Чара барышында балалар сүзнең мәгънәсе - толерантлык, дуслык һәм бер-берсенә карата ярдәмчеллек турында белделәр, кешеләргә чын һәм ышанычлы дуслар табарга ярдәм итүче кешелек сыйфатлары турында сөйләштеләр. Ачыкланганча, барлык кешеләр дә бик төрле: төрле киемнәр һәм чәчләр, төрле уеннарны яраталар, төрле телләрне беләләр, төрле гореф-гадәтләргә ия, әмма бу охшашлыкка карамастан, кешеләр бер-берсе белән дуслар. Балалар зур оешканлык белән уеннарда катнаштылар: «Төрлечә исәнләшәбез», «Сүзне дәвам ит», «Зинһар».Чара ахырында балалар «Толерантлык чәчәге» н җыйдылар, анда алар толерант шәхескә хас төп үзенчәлекләрне күрсәттеләр. Чара уңышлы узды һәркем үзенә файдалы мәгълүмат алды.
Хәтер һәм кайгы көнендә кулларына корал тотып илебезне фронтта саклаган геройларны искә алу гадәти хәл. 22 июньдә Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре мәктәп белән берлектә Бөек Ватан сугышы елларында һәлак булган авылдашлары истәлеге итеп төзелгән обелиск янында узган «Беркайчан да онытмыйбыз» Бөтенроссия акциясенә кушыдылар. Чара вакытында Бөек Ватан сугышына багышланган шигырьләр укылды, шуннан соң бер минут тынлык игълан ителде.Аннары авыл җирлеге башлыгы Д. М. Гайнетдинов чыгыш ясады. Ул үзенең фикерләре белән уртаклашты: сугышның куркыныч көннәреннән күп еллар узса да, берничә буын алмашынса да, сугыш турында белергә һәм һәрвакыт истә тотарга, җирдә җиңү һәм тынычлык китергән кешеләрне истә тотарга кирәк!Ахырда обелискка чәчәкләр һәм балалар үз куллары белән ясалган күгәрченнәр салдылар .
"Хәтер һәм кайгы көне" - бу көн безгә сугышларда һәлак булган, фашистлар әсирлегендә җәфаланган, тылда ачлыктан һәм мохтаҗлыктан үлгән барлык кешеләрне искә төшерә. Без үз тормышыбыз бәрабәренә изге бурычны үтәгән, шул авыр елларда Ватанны саклаган һәркем өчен кайгырабыз. 22 июньдә Иштуган бистәсендәге обелиск янында Хәтер һәм Кайгы көненә багышланган «Хәтер шәме» Бөтенроссия акциясе узды. Ватаныбыз өчен көрәштә һәлак булганнарга хөрмәт күрсәтергә авыл халкы килде. Чарада катнашучылар шул коточкыч сугыштан кайтмаганнарны бер минут тынлык белән искә алдылар. Аннары, Бөек Ватан сугышы елларында һәлак булган ватандашларыбыз турында кайгы һәм Мәңгелек хәтер символы буларак, шәмнәр кабыздылар. Без сугыштан кайтмаган ватандашларыбызның якты истәлеге алдында баш иябез.
Тукымадан чәчәкләр-брошьлар, муенса, чәч каптыргычлар өчен аерылгысыз элемент. «Чәчәк тематикасы» на украшенияләр һәрвакыт актуаль, алар кызларның назлылыгын ассызыклый һәм романтик образ тудыра. Джинсадан чәчәк-матур һәм гадәти булмаган бизәк. Бу бик авыр түгел һәм аны теләсә кайсы оста башкара ала. 21 июньдә Иштуган мәдәният йорты белгечләре ПК буенча “Джинс тукымасыннан ясалган брошь-чәчәк " мастер-классын үткәрделәр. Чара барышында сәнгать җитәкчесе Гайнетдинова М.Т.чәчәкләр ясаганда кулланыла торган джинсның төрле төрләре турында сөйләде, джинс тукымасы белән эшләүнең техник алымнарын күрсәтте, чәчәк яфраклары, таҗлар ясау, яфракларны ничек җыярга һәм брошьны ничек ясарга икәнен күрсәтте. Һәрбер мастер-класс әгъзасы чәчәкне булдыруның барлык этапларын үтәргә һәм брошьны үз куллары белән ясарга тырышты. Мастер-класс балаларга иҗади активлыкларын күрсәтергә, эмоциональ канәгатьлек хисләрен кичерергә ярдәм итте. Мастер-класс тәмамлангач, һәркемнең матур аксесуар-брошкасы барлыкка килде.
Һәр гаиләдә иске гаилә фотоальбомнары саклана, аларны соңгы вакытта бөтенләй ачмыйбыз, чөнки социаль челтәрләрдәге битләребездә якты, төсле заманча фотоларны карарга күнеккәннәр. Ләкин ни өчендер, безнең балачагыбызның иң якты таплары булып, кара-ак рәсемнәрне (фотоларны) карарга дип, безгә балачакта бирелгән иске альбомнарның бер-берсенә охшаган, ватык битләре кала. Һәм үскәч кенә, солдатның бик иске, сынган фотолары турында сорашырга теләдем. Ул аларга шатланып елмайды, ләкин аның күзләре, ике кара упкын кебек. Ни өчен ул шундый яшь, ә йөзе барысы да картныкы кебек җыерчыклы? Кем ул? Ул ничек яшәгән? Нәрсә белән шөгыльләнгән? Кем белән дус булган?Иске альбом битләрен сары төстәге фотолар белән ачып, эзләү эшендә катнашып Иштуган авыл мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре яңа ачышлар ясадык , һәм без аларны һәркем белән уртаклашырга телибез. 21 июнь көнне “Без срока давности” дип аталган тематик сәгать уздырдык.Балалар белән альбомнар, фотолар, солдат чемоданы карадылар. Балалар үзләренең бабалары һәм батырлыклары турында горурланып сөйләделәр. Чөнки елдан-ел безнең арада Бөек сугыш ветераннары саны кими бара. Без тыныч һәм бәхетле яшибез. Ләкин без якты киләчәгебез өчен көрәшүчеләргә Бөтен тормышыбыз белән бурычлы икәнебезне онытмаска тиеш. Сугыш еллары бездән ераклашкан саен, безгә тынычлык биргән кешеләрне истә тотарга тиешбез. Безнең илнең үткәнен бабаларыбыз язмышы аша өйрәнү хәзер аеруча мөһим дип саныйбыз. Бу безгә хәзерге балаларга «ничек яшәргә? " дигән сорауларга җавап бирергә булыша. Нәрсә яратырга? Нәрсә кадерләргә? Кемнән үрнәк алырга?».