ЯҢАЛЫКЛАР

10 августта Сулэ авыл клубы мөдире «Иминлек кагыйдәләрен белүчеләр»уен — викторинасын үткәрә. Уен барышында балаларга ашыгыч ситуацияләрдә үз-үзеңне тоту кагыйдәләре турында сөйләдем, бергәләп ашыгыч хезмәтләрнең телефон номерларын искә төшердек. Бу чара балаларда кеше яшәешенең куркыныч һәм зарарлы факторларын тану һәм бәяләү күнекмәләрен формалаштыру, алардан саклану ысулларын табу, экстремаль һәм гадәттән тыш хәлләрдә куркынычсыз тәртип булдыру максатыннан оештырылган. Балалар асфальтта юл билгеләре ясадылар, аннары без нинди билге нәрсә аңлата икәнен әйттек. Викторина сорауларына җавап бирделәр.

9 август конне Сулэ авыл клубы мөдире балалар белән «җылылык бүләк итәм»Бөтенроссия урам акциясен үткәрде.  Акция барышында мөдир балаларга ял итүнең альтернатив ысуллары турында сөйләде. Авыл клубларына, китапханәләргә барырга тәкъдим итте, анда төрле авторларның кызыклы әсәрләрен укырга гына түгел, ә чараларда, мастер–классларда катнашырга да мөмкин булачак. Өстәл уеннары уйнарга, төсле тематик күргәзмәләр белән танышырга да була.Буш вакытын файда белән үткәрү, урам тренажерларында спорт белән шөгыльләнү өчен бик күп мөмкинлекләр бар. Тематик истәлекләр тараттык.

9 август конне, элекеге совет чорындагы кебек, Сулэ авыл клубы, Курсабаш мэдэният хезмэткэрлэре һәм китапханә хезмәткәрләре агитбригаданың иҗади коллективы белэн берлектэ кыр станында "Икмәкчеләргә һәм механизаторларга дан" дип исемлэнгэн концерт программасы белән чыгыш оештырдылар. Урак өсте вакытында агитбригада механизаторлар алдында бай концерт программасы белән чыгыш ясарга тырышты, чөнки һәр сәгать кадерле, шуңа күрә бәйрәм озакка сузылмады. Шулай да җыелган урып-җыю хезмәтчәннәренә һәрнәрсәдән уңай энергия, күтәренкелек һәм хезмәт казанышлары алу өчен бу да җитәрлек була.Шулай ук игенчеләргә, аларның авыр хезмәтләре өчен рәхмәт сүзләре яңгырады һәм аларга ныклы сәламәтлек, мул уңыш һәм нәтиҗәле эш вакытында яхшы һава торышы телэп, саубуллаштылар.

8 августта Сулэ авыл клубында әзер камырдан уенчыклар ясау буенча мастер-класс узды. 

Балалар Дымков уенчыгы барлыкка килу тарихы белән таныштылар һәм Дымков уенчыгы Россиянең иң борынгы сәнгать кәсепләренең берсе икәнен белделәр. Ул 400 елдан артык яши һәм әле дә популярлыгын югалтмаган. Киресенчә, ул безнең илдә дә, аннан читтә дә үзгәрешсез уңыш белән файдалана. Элеге уенчыкнын туган шәһәре-Киров шәһәре. Балаларның иҗади эшләре узенчэлекле, якты төсләрдә килеп чыкты. Кирэк жирдэ без гуашь белән буядык идек, кирэк санамаган жирдэ киптерергә генә калдырдык.Катнашучылар 5, Пушкин картасы буенча 2 кеше.

8 август конне балалар өчен Сулэ авыл клубы мөдире Яңа Чишмәгә экскурсия оештырды, аны бу җәйдә безнең авылда ясадылар.

Безнең экскурсиянең максаты - балаларны чишмәләрнең барлыкка килүе белән таныштыру, балаларның кеше тормышында суның әһәмияте турында күзаллауларын киңәйтү, аларның пычрануы белән бәйле экологик проблемалар, аларны hичшиксез хәл итәргә кирәк икэнен анлату иде. Кечкенә Ватанга мәхәббәт тәрбияләү һәм табигый ресурсларга, суга сакчыл мөнәсәбәт тәрбияләү, дөньякүләм күзаллауны киңәйтү, туган як тарихы, истәлекле урыннары һәм экологиясе турында белемнәр тапшыру. 

Авылыбызның матурлыгы әйтеп бетергесез. Балалар рәхәтләнеп сокландылар андагы матурлыкка, уйнадылар. Без барыбыз да канәгать калдык һәм безнең экскурсиягә бик шатландык.

5 августта Сулэ авыл клубында балалар арасында теннис турниры узды. Ярыш рухына карамастан, турнир җылы дуслык шартларында узды. Кайберләре "хэйлэкэр" тапшырулар хисабына очко җыярга тырыша, икенчеләре һөҗүм тактикасын өстен күрә, каршы торучы теннисчыга даими һөҗүм итә.

Мондый чаралар күтәренкелек һәм яхшы кәеф кенә түгел, ә спорт белән шөгыльләнү һәм сәламәт яшәү рәвеше алып баруның файдасы һәм кирәклеге турындагы фикерне аңга нык кертә.

Табигатькә экскурсияләр балаларны экологик тәрбияләүнең мөһим өлеше булып тора,Экскурсия вакытында балалар кошларның җырлавын күрергә һәм ишетергә, үсемлекләрне өйрәнергә, табигатебезнең матурлыгына сокланырга мөмкинлек ала. Алар балаларга бик күп кызыклы мәгълүмат, тәҗрибә һәм уңай эмоцияләр бирәләр. 5 августта Сулэ авыл клубы һәм Курсабаш мәдәният йорты хезмәткәрләре балалар һәм яшьләр өчен табигатькә экскурсия оештырдылар. Җәй көне барысы да су коенырга һәм су буйлап йөрергә ярата. Без катнашучылар белән платинага бардык.Башта без куркынычсызлык кагыйдәләре белән таныштык, аннары суда үзебезне ничек тотарга кирәклеге турында сөйләштек. Аннары без барыбыз да яхшы итеп ял иттек. Экскурсия балаларга һәм яшьләргә бик ошады.

Балаларда кечкенәдән үк сизгерлек, игелеклелек, әдәплелек, толерантлык тәрбияләү бик мөһим.  1 августта Сулэ авыл клубында уздырылган «Тылсымлы сүз» аралашу культурасы дәресе нәкъ менә шушы проблемага багышланган булды.Чараның максаты - «әдәплелек», «Тылсымлы сүзләр», «игелекле эшләр һәм гамәлләр» төшенчәләрен ныгыту һәм гомумиләштерү; аралашу күнекмәләрен үстерү, тылсымлы сүзләрне дөрес куллану, гамәлдә игелекле эшләр; балаларда үзара ярдәм, игелек, сизгерлек, башка кешенең шәхесенә хөрмәт хисе тәрбияләү. 

    Әдәпле кеше этикет һәм яхшы гадәтләр буенча белгеч булырга тиеш. Әдәплелек кешеләргә бер-берсе белән аралашканда үзләрен уңайлы хис итәргә һәм мөнәсәбәтләрдә киеренкелектән качарга мөмкинлек бирә. Балалар: Нәрсә ул яхшылык, нинди кеше Игелекле, нинди гамәлләр аны бизәтә һәм ни өчен һәр көн җирдә рәхмәт сүзләрен бик сирәк әйтәбез, дигэн уйлар уйладылар. Чара барышында барысы бергә бер-берсенә әдәпле мөрәҗәгать итү формаларын кабатладылар, кирәкле ситуацияләрне модельләштерделәр; «тылсымлы» сүзләрнең дөрес әйтелеш манерасы, тавыш интонациясенең мөһимлеге турында фикер алыштылар. Яхшы сүзләр, һичшиксез, яхшы гамәлләр белән бергә булырга тиеш.

Балалар игелек кешеләрне якынайта һәм планетаны матур, куркынычсыз һәм явызлыктан саклый ала дигән нәтиҗәгә килделэр.

30 июль конне Сулэ авыл клубында Курсабаш мэдэният йорты белгечләре белән берлектә "Җэйнен җылы кичләре" дип исемлэнгэн кичке утыру оештырылды. Экзюпери үз вакытында: "дөньядагы иң зур затлылык — кеше аралашуының затлылыгы " дип язган. Әгәр дә сезне чәйгә, чәй эчәргә чакыралар икән, димәк, сезне аралашырга, дусларча сөйләшергә чакыралар. Утыруга авыл халкы килде.Кичке утырышлар милли мәдәниятне саклау һәм үстерү, фольклор халык гореф-гадәтләрен, йолаларын һәм бәйрәмнәрен торгызу максатларында оештырыла. Очрашулар-безгә мирас итеп бирелгән халык традицияләренең берсе.Кич күңел җырлары белән өстәл артында дәвам итте.Мондый очрашулар көндәлек тормышны төрлеләштерергә ярдәм итә. Чәй эчкәндә кешеләр балачакларын искә төшереп, яшь чакта хезмәт көненнән соң ничек кичке утырулар оештырганнарын сөйләделәр.

 28 июль конне Сулэ авыл клубында балаларга "Чалгы чыны серлэре" мастер класс уткэрделэр.Борынгы татар халкында печэн  чабу йолалар белән үрелеп барган. Уңай шартларда печэн җыю авылның иң күңелле эшләренең берсе булып санала. Киптерелгән үләнне хатын-кызлар һәм кызлар шунда ук таратканнар, ягъни, ул яхшырак кипсен өчен, тырма белән эшлэгэннэр. Аларны биек өемнәргә җыйганнар. Шаяртулар, җырлар белән көннең никадәр тиз узганын сизми дэ калганнар.

Хәзер исә яңа заман килде, анда безнең өчен бөтен эшне диярлек техника башкара һәм бу йолалар һәм гореф-гадәтләр үз кыйммәтен югалта һәм халык арасында онытыла. Бу күренешне булдырмас өчен, без «Чалгы чыңы серләре»темасына мастер-класс оештырырга булдык. Чара территориядә узды. Монда балалар үзләре өчен күп яңа мәгълүмат ала алдылар. Алар чалгыны  ничек эзерлэулэрен, печәнне тигез итеп киптерү өчен ничек дөрес чабуларын карадылар, шулай ук үзләре дә мастер-классларда актив катнаштылар,Бу чара һәр бала өчен кызыклы булды. Печән чабу бәйрәме - яхшы бәйрәм булган, анда кеше бердэм булып, кунелле итеп эшлэгэн.