ЯҢАЛЫКЛАР

20 октябрь көнне Иштуган мәдәният йорты белгечләре «Пушкин картасы» проекты кысаларында халык уеннары һәм йолалары буенча  «Халык калейдоскобы» дигән мастер –класс үткәрделәр. Халык уеннары-халык үзенчәлекләренең ачык чагылышы, аларда уйнаучы этносның һәм аның үсеш тарихының чагылышы. Программаны алып баручы балаларга кыскача гына гореф-гадәтләр һәм халык уеннары турында сөйләде. Катнашучылар "Каравай" уен-җырында әйлән-бәйлән уйнадылар, рус халыкының хәрәкәтле "Ручеек" уенында челтерәгән инешне сурәтләделәр, шулай ук удмурт, рус,татар халык уеннарын : «Заря-заряница», «Зейнебей», «Чабата», «Чәчәк”, “Сөлге”, «Горелки»   уеннарын искә төшерделәр, катнашучыларны тизлектә, җитезлектә, игътибарлылыкта тикшерделәр,  халык бию хәрәкәтләрен башкарырга өйрәттеләр.

15 октябрьдән «Лермонтов диктанты»II Бөтенроссия мәгърифәтчелек онлайн-акциясе уза. Диктант М. Ю. Лермонтовның мәдәни мирасын алга җибәрүгә, халыкның уку активлыгын стимуллаштыруга юнәлдерелгән .Педагог һәм остаз елы кысаларында, 19 октябрьдә Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре акциядә катнаштылар һәм сертификатлар алдылар.

17 октябрь көнне  Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре балалар белән икмәк көненә багышланган "Патшабыз икмәк"дип исемләнгән танып-белү сәгате үткәрделәр.Чарада икмәк, аның кеше тормышында әһәмияте, икмәккә сакчыл караш турында сүз барды. Балалар икмәкнең блокадалы кисәге турында искә төшерделәр, аның зур кыйммәткә ия булуы турында нәтиҗә ясадылар. Аннан соң балаларны икмәкнең ашлыктан алып икмәк пешерүгә кадәр булган юлы белән таныштырдылар. Күргәзмә өчен балалар игътибарына икмәк-күмәч эшләнмәләре күргәзмәсе тәкъдим ителде. Кыска мавыктыргыч һәм танып-белү видеоролигыннан балалар күмәч пешерә торган цехка чын видео-сәяхәт ясадылар. Шулай ук бодай кайда үскәнен, бер батон икмәк пешерергә күпме бөртек үстерергә кирәклеген, икмәк үстерүчеләрнең ничек аталуын, икмәк уңышын ничек җыеп алуларын һәм, ниһаять, кешеләрнең ничек икмәк үстерүләрен белделәр. Балалар ипи турында табышмаклар чиштеләр, әдәби викторина сорауларына җавап бирделәр . Бу чара балаларда икмәк үстерүдә һәм җитештерүдә катнашучы кешеләрнең хезмәтенә карата ихтирамлы һәм рәхмәтле мөнәсәбәт, ипигә сакчыл караш уятты.

14 октябрьдә Иштуган мәдәният йорты һәм китапханәсе белгечләре балаларның игътибарын ир - атның җәмгыятьтәге мөһим роленә җәлеп итү гаиләнең ышанычлы атасы булу, гаиләдә әтинең абруен ныгыту, әтиләрне тәрбия процессына җәлеп итү, гаилә кыйммәтләрен һәм традицияләрен саклау максатыннан  “Гаиләдә әтинең роле” әңгәмә үткәрделәр.Балалар табышмаклар чиштеләр, әтиләре турында сөйләделәр, «Әтиләре турында батыр сүзләр» уенын уйнадылар, ишарәләр белән нинди әтиләренең кечкенә булуын күрсәттеләр, ә хәзер зур һәм көчле булдылар. Ахырда балалар әтиләренә портрет рәвешендә күңелле сюрприз ясадылар.

2023 елның 13-15 октябрендә «Татарча диктант» белемнәрен тикшерү буенча бөтендөнья акциясе уза. Акция бөтен дөньяда яшәүче татарларны берләштерүгә, әдәби татар телен белүгә кызыксынуны арттыруга, орфографик һәм грамматик хаталарны тикшерүгә, татар теленә мәхәббәт тәрбияләүгә юнәлдерелгән. Акция ел саен теләгән һәркем өчен ирекле һәм бушлай. Татар теленең башлангыч дәрәҗәсен дә, татар телен дә яхшы белгән кешеләрнең катнашуын күздә тота. Акциядә теләгән һәркем катнаша ала, җенесенә, белеменә, диненә, һөнәренә, гаилә хәленә һәм мәнфәгатьләренә карамастан. Сайтта теркәлү буенча онлайн диктант язганда нәтиҗәләр шунда ук шәхси кабинетта була. Акция мәйданчыкларда барганда нәтиҗәләр 15 ноябрьдән соң билгеле булачак. 13 октябрь Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре, «Тюрагай» һәм «Умырзая» фольклор коллективлары «Татарча диктант» акциясендә катнаштылар . Акция грамоталы язуга, әдәби татар телен белүгә кызыксынуны арттыруга, орфографик һәм грамматик хаталарны үз-үзеңне тикшерүгә, филологларны һәм татар теле укытучыларын популярлаштыруга юнәлдерелгән.

Россия халыклары мәдәнияте -дөньяда иң күптөрлеләрнең берсе. Безнең ил территориясендә 190 дан артык халык яши, аларның һәрберсе аерым-аерым үз кабатланмас мәдәниятенә ия. Һәм саннар күбрәк булган саен, бу халыкның бөтен ил мәдәниятенә керткән өлеше дә сизелерлек була.13 октябрьдә Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре Татарстан Республикасында  милли мәдәниятләр һәм традицияләр елына багышланган «Россия халыкларының милли мәдәнияте» дигән телдән журнал үткәрделәр.  Чара Россия Федерациясе территориясендә яшәүче халыкларның мәдәниятләре белән танышу, үз Ватаннары өчен мәхәббәт һәм горурлык хисе тәрбияләү максатыннан үткәрелде. Чара башында халык һөнәрләре, көнкүреш һәм гореф –гадәтләре  белән таныштык, төрле халыкларның җырларын тыңладык, табышмакларны чиштек, милли костюм элементларын карадык.Балалар халыкларның йола -бәйрәмнәре турында зур кызыксыну белән тыңладылар. Әңгәмә барышында алар халыкның йола -бәйрәмнәренең мәҗбүри элементы милли уеннар булуын белделәр. Һәр халыкның үз телендә сөйләшүе, үз тарихы, мәдәнияте, гореф-гадәтләре, милли костюмнары, уенчыклары, үз милли ризыклары булуы турында сөйләделәр. Бу очрашу нәтиҗәсендә балалар бик күп кызыклы нәрсәләр белделәр һәм Россиядә бер халыкны һәм бер милләтне тәшкил итүче милләтләр күп дигән нәтиҗәгә килделәр.

Көз-кызыклы табигый материалларга бай чор: күркәләр, чәчәкләр һәм яфраклар. Табигать-бетмәс иҗат һәм илһам чыганагы. Табигый материал белән эшләү баланы туган табигать белән якынайту, аңа сакчыл, кайгыртучан мөнәсәбәт тәрбияләү, беренче хезмәт күнекмәләрен формалаштыру, эстетик зәвыкны үстерү өчен зур мөмкинлекләрне үз эченә ала. 12 октябрьдә Иштуган мәдәният йортында китапханә белән берлектә "Табигый материалның могҗизалы әверелүләре"дигән табигый материалдан эшләнмәләр ясау мастер-классы узды.Мондый материалдан эш башкару иҗат һәм илһамның бетмәс чыганагы булып тора һәм баланы табигатькә якынайтуның зур мөмкинлекләрен үз эченә ала. Мастер-класста балалар «Күркәләрдән чәчәкләр»не бик теләп ясадылар. Эштә нарат күркәсе кулланылды. Балалар, фантазия күрсәтеп, үз эшләрендә көзнең бай төсле палитрасын кулландылар. Иҗат процессы балаларны бик кызыксындырды. Нәтиҗәдә балалар оригиналь һәм матур чәчәкләр ясадылар.

Рухи кыйммәтләрне саклау, ныгыту, милли традицияләрне торгызу мөһимлеген исәпкә алып, 2023 ел Татарстанда милли мәдәниятләр һәм традицияләр елы дип игълан ителде. Шуңа бәйле рәвештә район башлыгы Рәис Нургали улы Миңнеханов Саба муниципаль районы учреждениеләре һәм авыл җирлекләре арасында " Милләт яме-йола бәйрәмнәрдә!" фестиваль-конкурс игълан итте.7 октябрь көнне Килдебәк мәдәният йортында шушы фестиваль-конкурс узды, анда ТР Саба муниципаль районының  Иштуган авыл җирлеге-удмурт халкының “Туй йоласын”,Нырты авыл җирлеге”Армиягә озату”, Шыңар авыл җирлеге-“Кияү мунчасы”йолаларын күрсәттеләр.Һәр коллектив  үзләренең җирлекләре,авыллары, Саба районы турында  1 концерт номеры  тәкъдим итте. Мондый традицияләр безгә бер-беребезгә ихтирамлы һәм игелекле булырга кирәклеген искә төшерә, туган телебезгә,милләтебезгә мәхәббәт тәрбияли. Тамашачылар фестивальдә катнашучыларны бик җылы каршы алдылар, аларга көчле алкышлар белән рәхмәт белдерделәр.

 6 октябрьдә өлкәннәр декадасы кысаларында Иштуган мәдәният йорты белгечләре балалар белән «Яхшылык могжизалар тудыра »дип исемләнгән мәрхәмәтлелек атнасында катнаштылар. Кешене балачактан ук яхшылык эшләргә өйрәтергә кирәк. Без балаларыбызның киләчәктә кем булачагын белмибез, ләкин бер нәрсәгә ышанабыз: алар һәрвакыт яхшылык эшләячәкләр, чөнки алар битараф булмаган кешеләр булып үсә. Чараның асылы-ярдәмгә мохтаҗларга ярдәм итү, өлкәннәргә карата мәрхәмәтлелек, хөрмәт хисләре тәрбияләү. Балалар сәламәтлеге  начар булган Корбанова Рауза Саетгали кызында  еш булалар. Бүген без аңа хуҗалык эшләрендә  ярдәм иттек. Соңыннан  балалар концерт номерлары белән куандырдылар, чәчәк букеты  бүләк иттеләр.Пенсионер ханым балаларга зур рәхмәтен белдерде һәм тәмле ризыклар белән сыйлады .

5 октябрьдә бөтен ил буенча укытучылар үзләренең һөнәри бәйрәмнәрен билгеләп үтәләр. Укытучының һәр бала тормышында роле бәяләп бетергесез, чөнки нәкъ менә укытучы киләчәк юл өчен кирәкле белемнәрнең нигезен салу белән генә чикләнми, ә һәр укучыга үз җанының бер өлешен сала, яңа казанышларга илһам бирә һәм мотивацияли. Алар безгә ышаналар, бернәрсәгә дә карамастан, алар безгә ышаныч һәм уңышка өмет уяталар. Көн саен алар безгә белем генә түгел, күңелләрен дә салалар. Һәр укытучы үз укучыларын хәтерли һәм аларның казанышларына шатлана.5 октябрьдә педагог һәм остаз елы кысаларында, Иштуган мәдәният йорты һәм китапханәсе белгечләре укучылар белән бергә «Без укытучының бөеклеген данлыйбыз»дигән акция-котлау үткәрделәр. Әлеге акциядә катнашучылар чын күңелдән укытучыларга нык сәламәтлек, тормыш шатлыгы, тынычлык, игелек һәм иминлек, үз һөнәрләренә тугры калуларын һәм һәр көн балалар белән бергә белемнәрнең югары нокталарына күтәрелүләрен теләделәр. Чәчәкләр, елмаюлар, җылы теләкләр һәм кайнар кочаклар һәр катнашучыга бүләк ителде.